Onze geschiedenis

Het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) bestaat al meer dan een eeuw. Eerst vormden we artsen en verpleegkundigen voor Congo. Vandaag zijn we een vaste internationale waarde voor onderwijs, geneeskunde, wetenschap en wereldgezondheid.
duden

Oude villa in Brussel

In 1906 richtte koning Leopold II de School voor Tropenziekten op. Hij huisvestte ze in een Brusselse villa. Hij wilde artsen en verpleegkundigen opleiden om in de Vrijstaat Congo te gaan werken.

Ook in Engeland, Frankrijk, Duitsland, Nederland en Portugal ontstonden er tropische instituten.

De School voor Tropenziekte was toen nog niet officieel verbonden met een kliniek. Patiënten werden destijds opgevangen in de Villa Coloniale in Watermaal-Bosvoorde.

hoofdgebouw-archieffoto

Art deco in Antwerpen

In 1931 smolt de school samen met de Kliniek Leopold II voor Tropenziekten en verhuisde ze, onder impuls van de toekomstige Leopold III, naar het karakteristieke art-decogebouwen in Antwerpen, op een steenworp van de Congodokken. Het Prins Leopold Instituut voor Tropische Geneeskunde, of kortweg Instituut voor Tropische Geneeskunde, was geboren.

Het ITG bleef lange tijd vooral een opleidingsinstituut voor mensen die naar de tropen gingen, en een ziekenhuis voor mensen die eruit terugkeerden, 

Rondetafelconferentie-te-Brussel-in-januari-1960

Dekolonisatie

In 1960 werd Congo onafhankelijk. Het ITG moest zich heroriënteren. Het leidde nu geen kolonialen meer op, wel ontwikkelingshelpers.

In 1964 breidden we ons aanbod uit naar de tropische diergeneeskunde.
Onze studenten kwamen steeds meer uit alle hoeken van de wereld. En onze professoren gaven ook les in ontwikkelingslanden.

Hoe denkt het ITG vandaag over kolonialisme?
guido-van-der-groen-1976

Wetenschappelijk onderzoek

Goed academisch onderwijs kan niet zonder wetenschappelijke onderzoek. Daarom voerden we vanaf de jaren zeventig veel meer onderzoek in de ontwikkelingslanden zelf uit.

Het gevolg? We startten ook met medische hulpverlening en werken samen met plaatselijke vorsers, instituten en autoriteiten.

Naast ziekten behandelen en voorkomen, bestreden we ook de sociaal-economische factoren ervan.

We begonnen epidemieën te bestuderen en ontwerpen volksgezondheidssystemen. Dit legde de basis voor het Departement Volksgezondheid.

Res-07-tuberculose-Ringouts

Van tropische naar globale geneeskunde

Verwaarloosde ziekten zoals dengue, slaapziekte en leishmaniase treffen elk jaar miljoenen mensen. Door globalisering en klimaatverandering zien we dat ze evolueren van tropische naar globale aandoeningen. En die evolutie volgen we op de voet.

In 1976 brak in Yambuku in het toenmalige Zaïre een mysterieuze dodelijke ziekte uit. ITG-wetenschappers zoals Peter Piot en Guido van der Groen gingen met een internationaal team ter plaatse en stelden de eerste ebola-uitbraak vast. Sindsdien volgt het ITG nieuwe uitbraken op. Toen in 2014-2016 ebola in het noorden begon op te duiken, werd onze expertise een nationale referentie.

Instituten voor tropische geneeskunde zoeken al vanaf hun ontstaan naar remedies voor seksueel overdraagbare ziekten. Sinds de jaren tachtig dus ook voor aids. Onze onderzoekers ontdekten zelfs dat aids ook in Afrika huishoudt en legden de basis van het huidige internationale onderzoek naar aids en hiv.

In 2013 kregen we van de WHO het beheer over ’s werelds grootste collectie tuberculosestalen. En in 2016 erkende diezelfde organisatie een kortere behandeling van de ziekte die ontwikkeld werd aan het ITG door professor Armand Van Deun.

De laatste jaren voeren we innovatief onderzoek uit naar COVID-19, zetten in op de volledige eliminatie van slaapziekte, volgen antibioticaresistentie op de voet en houden de komst van exotische muggensoorten in België nauwgezet in het oog. Jaarlijks voeren we meer dan 40 internationale projecten uit, publiceren we meer dan 400 peer-reviewed publicaties en coördineren we tientallen klinische proeven.

100-jaar-ITG

Groei

Tegen 2001 werkten in het ITG drie keer meer wetenschappers dan in het begin. Daarom gingen we op zoek naar een extra campus. Toevallig verkochten de zusters verderop in de Sint-Rochusstraat hun zeventiende-eeuwse klooster. Een prachtig beschermd monument dat we met de financiële steun van het departement Monumenten en Landschappen, de Nationale Loterij en het departement Onderwijs om konden vormen tot een moderne onderwijscampus. Deze renovatiewerken waren klaar in 2006, net op tijd voor ons eeuwfeest.

In 2012 vond een grote hervorming plaats. De vijf wetenschappelijke departementen werden gereduceerd tot drie. De Departementen Parasitologie, Microbiologie, Diergeneeskunde, Klinische Wetenschappen en Volksgezondheid worden herleid tot de Departementen Biomedische Wetenschappen, Klinische Wetenschappen en Volksgezondheid. Thematisch spreken we vanaf nu over de “drie P’s”: “pathogenen”, “patiënten” en “populaties”. Op die manier willen we de wetenschappelijke uitmuntendheid en operationele efficiëntie verhogen.

In 2021 startten we met een grondige analyse van onze infrastructuur. Dit resulteerde in het Masterplan Gebouwen, waarin alle aspecten van het beheer van onze gebouwen bekeken werden. Het Masterplan vormt een leidraad voor de toekomstige renovaties en uitbreidingen, met wetenschappelijke innovatie, duurzaamheid en erfgoedbeheer in het achterhoofd.

tuberculosis-lab-itm-1

Centre of excellence

Vandaag streven we ernaar internationaal voorop te lopen in onderzoek, onderwijs en dienstverlening, met als uiteindelijk doel het oplossen van actuele gezondheidsproblemen.

Het ITG is een internationaal gerenommeerde onderzoeksinstelling. We zijn zelfs nog meer dan dat: een knooppunt in een internationaal netwerk met tientallen partnerinstituten.

Wij helpen hen om capaciteit op te bouwen in onderzoek en gezondheidszorg. En samen streven we naar gelijke kansen op een gezond leven voor iedereen.