20 februari 2020 Artikels

Moleculaire surveillance als wapen tegen verwaarloosde ziekten

Een pleidooi voor moleculaire surveillance

leishmaniapromastigotenfasecontrast500x1fin

Moleculaire surveillance is essentieel om infectieuze ziekten onder controle te houden, maar wordt niet toegepast in geval van verwaarloosde ziekten. Nochtans is deze onderzoeksmethode uiterst relevant voor lopende eliminatieprogramma’s voor ziekten zoals leishmaniasis, slaapziekte en Chagas. Dat belicht een studie die werd uitgevoerd door Dr. Malgorzata Domagalska en Prof. Jean-Claude Dujardin, onderzoekers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen. De studie werd online gepubliceerd op Trends in Parasitology.

Moleculaire surveillance is gebaseerd op genetische methodes die het DNA van een pathogeen identificeren. De methodes verschaffen informatie over specifieke mechanismen, moleculen en genen die het risico op het ontwikkelen van een ziekte of de weerstand tegen geneesmiddelen beïnvloeden. Doordat moleculaire surveillance uiterst gedetailleerde en betrouwbare gegevens oplevert is het mogelijk om met de resultaten van deze analyses onder andere de oorsprong van een epidemie, de transmissie- of verspreidingsroute ervan te identificeren en gepaste maatregelen te treffen. Nochtans wordt moleculaire surveillance niet toegepast in eliminatieprogramma’s voor verwaarloosde ziekten zoals leishmaniasis, slaapziekte of Chagas.

Prof. Jean-Claude Dujardin, departementshoofd van het departement Biomedische Wetenschappen van het ITG, licht toe: “De eliminatieprogramma’s voor leishmaniasis, slaapziekte en Chagas werken goed, er zijn steeds minder gevallen. Dat is vaak een gevaarlijk moment, omdat de aandacht van overheden kan verminderen of omdat men de financiële middelen wil gebruiken om andere gezondheidsproblemen aan te pakken. Nochtans is het net dan meer dan ooit nodig om aan surveillance te doen, wil men nieuwe epidemieën vermijden. Daar kan moleculaire surveillance een grote rol spelen, maar deze methode wordt vaak vergeten.”

“De laatste tien jaren heeft het ITG fors geïnvesteerd in studies van het genoom van parasieten die verantwoordelijk zijn voor verwaarloosde ziektes. Dat kon onder andere dankzij de financiële steun van het departement Economie, Wetenschap en Innovatie van de Vlaamse Overheid”, vertelt Prof. Dujardin. “Daardoor zijn we dé expert in ons vakgebied en hebben we nieuwe onderzoeksmethodes kunnen ontwikkelen die het toelaten om het volledige genoom van een parasiet in kleine hoeveelheden weefsel van de patiënt te onderzoeken. We willen nu onze opgebouwde expertise toepassen door een platform voor moleculaire surveillance in endemische landen te ontwikkelen. Dat platform zouden we integreren met bestaande klinische en epidemiologische platformen. De weg om overheden en financierders hiervan te overtuigen is echter nog lang.”