Onverwacht veel vondsten van tijgermuggen door burgers in België

Het muggenseizoen is officieel ten einde. Tussen mei en eind oktober 2022 troffen Sciensano en het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen (ITG) de Aziatische tijgermug aan op 12 locaties in België. Maar liefst 9 van die 12 locaties, voornamelijk tuinen, werden door burgers via de website Muggensurveillance gemeld. Deze onverwacht talrijke vondsten onderstrepen het belang van de monitoring van exotische steekmuggen in België én de sleutelrol van burgerparticipatie.

Sciensano en het ITG volgen de aanwezigheid van exotische muggen in België op de voet op via het MEMO+-project. Het project monitort actief verschillende snelwegparkings, zogenaamde 'points of entry', waar tijgermuggen mogelijk via het verkeer ons land binnenkomen. Aanvullend lanceerden Sciensano en het ITG in mei 2022 het participatieplatform Muggensurveillance waar burgers foto's van een tijgermug kunnen opladen. Deze acties leidden tot de detectie van de tijgermug op 12 verschillende locaties in België; 9 via burgerparticipatie en 3 door actieve monitoring. Dit is veel meer dan verwacht.

Javiera Rebolledo, epidemioloog en projectverantwoordelijke bij Sciensano: “Tussen mei en oktober 2022 ontvingen we ongeveer 300 meldingen van burgers. In 9 gevallen was de foto die we ontvingen duidelijk van een tijgermug. Deze positieve meldingen leidden in 6 gevallen tot veldinspecties waarbij we op 4 locaties tijgermuggen vonden. Het is vrij onverwacht en verontrustend dat we de tijgermug op zoveel verschillende plaatsen aantroffen. Het is duidelijk dat de bijdrage van burgers bij de monitoring van tijgermuggen van grote waarde is en een aanvulling vormt op de actieve monitoring van ‘points of entry’.”

“We observeerden op verschillende locaties eitjes en larven, wat betekent dat de tijgermug zich hier voortplantte. Op 2 locaties verspreidde de tijgermug zich ook in de omgeving en veroorzaakte ze overlast in de tuinen van burgers. Dit impliceert dat de tijgermug in grote aantallen aanwezig was, wat de kans op overwintering van eitjes en dus op een vestiging van de tijgermug in België vergroot", aldus Isra Deblauwe, entomoloog bij het ITG. 

De tijgermug veroorzaakt overdag veel overlast door zijn agressieve bijtgedrag. Bovendien kan de steekmug na het bijten van een besmet persoon virussen van infecties zoals dengue, chikungunya en zika overbrengen naar andere personen. Het is daarom belangrijk om een goed zicht te hebben op de introductie en aanwezigheid van deze steekmuggensoort in ons land. De afgelopen jaren nam het aantal vondsten van tijgermuggen toe en volgens de verwachtingen zal deze trend zich verderzetten in de komende jaren. Het is dan ook belangrijk dat er meer bewustzijn gecreëerd wordt rond de tijgermug. Verder hopen de onderzoekers dat het hoge aantal vondsten afgelopen zomer een signaal is om de monitoring van de tijgermug op te schalen en ook de preventie en bestrijding verder uit te bouwen. Nu zijn we nog op tijd om al deze maatregelen te nemen zodat de vestiging van de tijgermug in België zo lang mogelijk wordt uitgesteld.  

We nodigen iedereen alvast uit om ons ook volgend jaar, bij de start van het nieuwe muggenseizoen vanaf midden april 2023, te helpen in onze zoektocht naar tijgermuggen.

Het project is een samenwerking tussen Sciensano, het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) en Barcoding Facility for Organisms and Tissues of Policy Concern (BopCo) voor de moleculaire identificatie van de verzamelde exotische muggen. Het is gefinancierd door de federale en regionale overheden via het Nationaal Actieplan Leefmilieu-Gezondheid (NEHAP).