21 oktober 2025 Artikels

Jouw stem maakt het verschil: geef toekomst aan ons erfgoed

Help ons de Erfgoedchallenge 2025 te winnen! Ons waterbassin aan de ingang van de ITG-kliniek is één van de acht erfgoedparels die kans maken op een prijs van het KIK/IRPA (Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium).

Stem en geef dit unieke stukje erfgoed een toekomst

Stem hier voor ons bassin.
Stemmen kan van 21 oktober 2025 tot 1 februari 2026.

5 redenen om voor het bassin te stemmen

Meer dan een fontein
Het bassin is niet enkel mooi, het maakte ook deel uit van een ingenieus luchtverversingssysteem voor de gebouwen… een staaltje innovatie van 100 jaar geleden.
Publiek toegankelijk erfgoed
Het bassin ligt in de openbare tuin van het ITG, een groene oase in het hart van Antwerpen. Iedereen kan ervan genieten.
Meer water in de stad
Met de heraanleg van het bassin voegen we opnieuw leven, verkoeling en biodiversiteit toe aan de stad.
De hoofdprijs maakt echt verschil
De juryprijs van €25.000 betekent al de helft van het nodige restauratiebudget; een grote stap richting herstel.
Het is maar een kleine moeite
Je stem uitbrengen doe je in een wip.

Waarom jouw stem telt

Met jouw stem maken we kans op:

🥇 Hoofdprijs (juryprijs): €25.000 en 1 jaar ondersteuning van het KIK voor fondsenwerving
🥈 Publieksprijs: €10.000 voor het project met de meeste stemmen

Elke stem brengt ons dichter bij de restauratie en verdere ontsluiting van ons historische waterbassin, een verborgen monument dat ooit deel uitmaakte van een innovatief luchtverversingssysteem voor de gebouwen van het ITG.

De Erfgoedchallenge is een intiatief van het KIK/IRPA, met de steun van de Nationale Loterij.

Stem nu

Een technisch hoogstandje

Het waterbassin werd ontworpen door de jonge architecten Marcel Spittael en Paul Le Bon. Zij hadden de eerste prijs gewonnen in de wedstrijd voor de bouw van het Provinciaal Instituut voor de Hygiëne, eerst bekend als het ‘gezondheidsgesticht’ in Antwerpen. Het complex werd neergezet tussen 1925 en 1933 in de geest van de art deco. Tijdens de bouwwerken werd besloten dat de voorloper van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG), de toenmalige School voor Tropenziekten te Brussel, naar Antwerpen moest verhuizen. De school kreeg in 1931 nieuwe statuten en werd in 1933 samen met het Provinciaal instituut gehuisvest in het huidige gebouw.

Het bassin voor het gebouw meet bijna twaalf meter lang, ruim drie meter breed en dertig centimeter diep. Oorspronkelijk was er een fontein en een watergordijn waarin water sierlijk langs de roosters naar beneden viel.

Uit onderzoek bleek dat het bassin aangesloten was aan een uitgebreid buizenstelsel doorheen het gebouw waarmee – door het watergordijn – bevochtigde lucht aangezogen werd, opgewarmd kon worden en doorheen het gebouw verdeeld werd. Het bassin diende dus als een vroege vorm van luchtverversing, een technisch hoogstandje dat zowel comfort als gezondheid moest bevorderen.

Het waterbassin bevindt zich aan de ingang van de kliniek van het ITG.
Vroeger vloeide het water rijkelijk in het bassin.
Vandaag ligt het er helaas droog bij en is er herstel nodig.
Drie waterspuwers in de vorm van kikkers zorgden voor water.
Dat water liep vervolgens over de roosters. Achter de roosters bevonden zich ventilatoren die de lucht naar binnen trokken.