Zelfs wettelijk toegelaten hoeveelheden antibiotica in voedsel kunnen resistentie veroorzaken

Wettelijk toegestane restanten van antibiotica in voedsel kunnen leiden tot antibioticaresistentie. Dat blijkt uit een nieuwe studie van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG), gepubliceerd in Scientific Reports. Voor het eerst hebben onderzoekers aangetoond dat zelfs zeer lage doses antibiotica, die wettelijk zijn goedgekeurd en voorheen als veilig werden beschouwd, resistentie kunnen veroorzaken bij bacteriën in de menselijke darm.

• Het onderzoek vertrok vanuit de vaststelling dat resistente bacteriën opdoken bij mensen die jarenlang geen antibiotica hadden gebruikt.

• Eerdere studies gebeurden vooral in het lab (in vitro) en weerspiegelden niet altijd wat er in het lichaam gebeurt. Deze studie test voor het eerst de effecten van antibioticaresiduen bij mensen (in vivo).

• Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is antibioticaresistentie een van de grootste bedreigingen voor de wereldgezondheid. Een nieuw rapport van de WHO, gepubliceerd op 13 oktober, toont aan dat in 2023 wereldwijd één op de zes in het laboratorium bevestigde bacteriële infecties resistent was.

Antibiotica worden wereldwijd gebruikt in de veeteelt en viskweek. Daardoor kunnen kleine hoeveelheden achterblijven in voedsel, meestal binnen de wettelijk toegestane maximumresidulimieten (MRL’s). Die limieten zijn gebaseerd op de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI): de hoeveelheid antibiotica die gedurende het hele leven dagelijks kan worden ingenomen zonder nadelige gevolgen voor de gezondheid.

Maar volgens de studie kunnen zelfs deze toegelaten hoeveelheden gevaarlijk zijn. Niet omdat ze toxisch zijn voor de mens, maar omdat ze antibioticaresistentie stimuleren bij bacteriën.

Klinische studie bevestigt risico

In een klinische studie kregen 20 gezonde vrijwilligers gedurende vier weken dagelijks de ADI van het antibioticum ciprofloxacine, een veelgebruikt antibioticum wereldwijd. Een controlegroep van 10 deelnemers kreeg een placebo.

De resultaten waren duidelijk: de hoeveelheid antibiotica die vandaag wettelijk is toegestaan in voedsel, leidde toch tot resistente bacteriën bij de deelnemers. De onderzoekers zagen resistentie ontstaan bij Escherichia coli (E. coli), een wijdverspreide darmbacterie. Bovendien werd het darmmicrobioom verstoord: sommige nuttige bacteriesoorten namen af, terwijl andere toenamen.

Oproep tot herziening normen

De onderzoekers waarschuwen dat de huidige regels rond voedselveiligheid hier onvoldoende rekening mee houden. Ze pleiten daarom voor een herziening van het beleid om de opmars van resistente bacteriën af te remmen.