22 augustus 2025 Persberichten

Boost voor strijd tegen slaapziekte voor het ITG

De uitroeiing van slaapziekte in de Democratische Republiek Congo (DRC) komt een stap dichterbij. Het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) heeft een subsidie van 17,5 miljoen dollar ontvangen van de Gates Foundation voor het GAMBIT-project, dat de bestrijding van deze dodelijke parasitaire ziekte moet versnellen.

Het aantal slaapziektegevallen is in 20 jaar met 97% gedaald. Maar naarmate het aantal besmettingen afneemt, wordt het moeilijker om de resterende gevallen op te sporen.
Het driejarige GAMBIT-project wil de uitroeiing van slaapziekte in de DRC versnellen en de basis te leggen voor een 'screen-and-treat'-aanpak met een nieuw medicijn.
GAMBIT is een samenwerking tussen het ITG, het Congolese Nationale Programma ter Bestrijding van Slaapziekte (PNLTHA), het Congolese Nationale Instituut voor Biomedisch Onderzoek (INRB) en de Liverpool School of Tropical Medicine (LSTM). Samen willen ze bijdragen aan het doel van de Wereldgezondheidsorganisatie om slaapziekte tegen 2030 uit te roeien.

We staan op een kantelpunt. De impact van screening wordt steeds minder, gemeenschappen raken ontmoedigd en de parasiet wacht op zijn kans om terug te slaan. Dankzij deze financiering van de Gates Foundation kunnen we het tij voorgoed keren.

Elena Nicco, expert infectieziekten bij het ITG

Het GAMBIT-project

Het project rust op vier pijlers: actieve screening, betrokkenheid van de bevolking, vectorcontrole en versterking van diagnosecapaciteit.

Centraal staat de voorbereiding op een 'screen-and-treat'-aanpak, die in 2029 van start moet gaan. De aanpak is eenvoudig: mobiele teams bezoeken gemeenschappen in afgelegen gebieden en voeren ter plaatse een snelle screeningtest uit op antilichamen tegen de parasiet. Iedereen die positief test, krijgt onmiddellijk een behandeling met acoziborole, een veilig oraal middel in één dosis. Ziekenhuisopnames zijn daardoor niet nodig. Door deze laagdrempelige aanpak kan een veel grotere groep worden bereikt, nog voor de ziekte bevestigd is met een laboratoriumtest of voordat er symptomen zijn. Omdat de mens de enige gastheer is waarin de ziekte kan overleven, maakt dit uitroeiing van de ziekte mogelijk.

De strategie wordt momenteel getest in het noorden van de DRC door middel van StrogHAT, een klinische studie onder leiding van het ITG die de veiligheid, haalbaarheid en effectiviteit van deze strategie evalueert.

De DRC staat dichter dan ooit bij de uitroeiing van slaapziekte. Met de huidige middelen en samenwerkingen bereiden we het terrein voor op een volledige invoering van de screen-and-treat-strategie tegen 2029, zodat we zelfs de meest afgelegen gemeenschappen bereiken.

Dr. Erick Miaka, directeur van de PNLTHA

Internationale samenwerking

De laatste stadia van ziekte-eliminatie zijn kwetsbaar. Blijvende politieke steun en investeringen van donoren zijn nodig om nul gevallen te bereiken, heropleving te voorkomen en het project over te dragen aan de nationale autoriteiten.

Het GAMBIT-project is een gezamenlijke inspanning onder leiding van het ITG, in nauwe samenwerking met Congolese en internationale partners. Het bouwt voort op jarenlange vooruitgang, ondersteund door financiering van de Gates Foundation, het Belgische Directoraat-Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking (DGD), de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Europese Unie.

Het StrogHAT-project wordt gefinancierd door Horizon Europe en ondersteund door de Gemeenschappelijke Onderneming Global Health EDCTP3 en haar leden.

België geldt als koploper in de strijd tegen slaapziekte, dankzij de jarenlange expertise van het ITG en het aanhoudende werk in de DRC, het belangrijkste bolwerk van de ziekte. Samen met de WHO-doelstelling om de overdracht tegen 2030 te stoppen, willen het ITG en zijn partners slaapziekte een ziekte uit het verleden maken.

Spread the word! Deel dit artikel op