De dingen die er toe doen

Dingen die er toe doen, zeker in Khost

(2 januari 2015)

Dag iedereen,

Gelukkig nieuwjaar en 8 belangrijke lessen uit Afghanistan:

1. Vrouwen doen ertoe
   Het is een verademing om samen met andere vrouwen naar Afghanistan te vliegen. In tegenstelling tot eerdere vluchten naar Kabul, waarbij voornamelijk strenge mannen aan boord waren die vrouwen niet eens aankeken, was deze vlucht anders. Meer dan de helft van de passagiers waren vrouwen, sommigen droegen kleurrijke hoofddoeken, anderen niet. Hun vrolijke geklets maakte de vlucht een pak gezelliger. Ik vroeg me verbaasd af waarom er zoveel vrouwen waren en mijn Afghaanse buurvrouw legde uit dat ze vertegenwoordigers waren van hun lokale gemeenschap. Ze hadden deelgenomen aan een conferentie over de toekomst van Afghanistan in Londen. Ik bad vurig voor een veilige vlucht, niet alleen voor mijn eigen bestwil, maar ook omdat deze waardevolle passagiers de toekomst van Afghanistan vertegenwoordigden.

2. Zonen doen ertoe
   Afghanen geven de voorkeur aan jongens. In het begin werd ik boos wanneer een patiënte teleurgesteld was dat haar baby een meisje was. Maar nu begrijp ik hun situatie beter. Onlangs hadden we een patiënte die na een ruptuur haar baarmoeder moest laten verwijderen. Ze had al zes levende kinderen, allemaal meisjes. Huilend zei ze: "Mijn man zal een tweede vrouw nemen."
   Een andere keizersnede was bij een meisje van slechts 1m40 en niet ouder dan 16 jaar. Bij haar eerste bevalling moest ze al een keizersnede ondergaan vanwege een te smal bekken, en de baby overleed kort na de geboorte. Ook deze keer kon ze niet normaal bevallen vanwege haar bekken en hoopte ik dat het een jongen zou zijn, maar het bleek een gezond meisje. De vooruitzichten van de jonge moeder zijn niet hoopvol, want in deze cultuur willen ze veel zonen en het is geen optie voor haar om twee jaar te wachten op een nieuwe zwangerschap. Dit meisje zal nooit normaal kunnen bevallen en loopt het risico dat het litteken van haar keizersnede scheurt als ze te snel zwanger wordt.

3. Koelboxen van Artsen Zonder Grenzen doen ertoe
   Niet alleen voor vaccins, maar ook om foie gras van Kabul naar hier te krijgen. Onze Franse coördinator kan zich geen Kerstmis voorstellen zonder foie gras. Thuis zou ik dit niet eten, maar hier moet ik sommige principes ook even in de koelbox steken.

4. De Pashto-woorden voor 'stilte' en 'het is hier een gekkenhuis' kennen, doet ertoe
   Het kan een uitdaging zijn om een groep vrouwen stil te krijgen. In ons ziekenhuis hebben we dagelijks 30-40 bevallingen, op drukke dagen zelfs meer dan 50. Bevallen is hier volledig een zaak van vrouwen, met de dochter en meestal haar schoonmoeder aanwezig. Iedereen tot rust aanmanen, is regelmatig nodig.

5. Familie doet ertoe
   We hadden een jong meisje genaamd Fatima, getrouwd en drie maanden na haar eerste menstruatie zwanger. Ze wist niet precies hoe oud ze was, maar leek niet ouder dan 14. Normaal zou de schoonmoeder aanwezig zijn bij de bevalling, maar in dit geval was het haar moeder. De moeder, Malika, was fantastisch. Ze steunde haar dochter tijdens alle moeilijke momenten en week geen moment van haar zijde. Het meisje beviel zonder problemen, mede dankzij de steun en aanmoedigingen van haar moeder.

6. Lichamelijk contact doet ertoe
   Elke dag begint hier met kussen op de wangen, knuffels en aanrakingen (uiteraard alleen tussen vrouwen). Iedereen weet alles van elkaar. Privacy en geheimen hebben hier geen plaats.

7. Vrouwenrechten doen ertoe
   Ik blijf elke dag verbaasd over het gebrek aan rechten voor vrouwen. Volgens een rapport van genderexperts uit 2011 is Afghanistan het land waar vrouwen het minst goed af zijn. We zien hier dagelijks hoe vrouwen slachtoffer zijn van geweld, zelfs onze lokale medewerkers. Het is helaas niet ongewoon om vroedvrouwen en schoonmaaksters met blauwe plekken te zien.

8. Opleiding en flexibiliteit op de werkvloer doen ertoe
   Artsen Zonder Grenzen biedt onze Afghaanse medewerkers gratis computerlessen en Engelse lessen aan. Er is ook 24 uur per dag kinderopvang voor kinderen jonger dan één jaar. In het begin was dit er niet, maar omdat Afghaanse vrouwen hier voor Afghaanse vrouwen werken, is kinderopvang essentieel. Zo kunnen ze zich met het werk bezighouden en borstvoeding geven tijdens hun werkuren. Op dat vlak kunnen Belgische werkgevers hier nog iets van leren.

Séverine