3 november 2025 Artikels

"Dingen anders aanpakken, dat is ook innovatie"

Ontdek meer over sociale innovatie met onderzoekers Liselotte Hardy en Faridath Massou

Liselotte Hardy is biomedisch wetenschapper en hoofd van de unit Tropische Bacteriologie aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen. Faridath Massou is klinisch biologe en doctoraatsstudente onder gezamenlijk toezicht van het ITG en het Mycobacteria Reference Laboratory in Cotonou, Benin. Hun gemeenschappelijke doel? Diagnostische hulpmiddelen toegankelijker maken in lage- en middeninkomenslanden. Samen onderzoeken ze hoe lokale en sociale innovatie gezondheidssystemen kan versterken - van kleine verbeteringen in laboratoria tot lokaal geproduceerde medische materialen. Op woensdag 5 november, tijdens het ITG Colloquium, geven ze samen een sessie hierover.

Faridath Massou in het laboratorium

Wat betekent gezondheidsinnovatie voor jullie — zeker in de context van lage- en middeninkomenslanden?

LISELOTTE: “Wanneer mensen het woord ‘innovatie’ horen, denken ze vaak aan artificiële intelligentie of dure technologie. Maar gezondheidsinnovatie is veel breder dan dat. Het gaat ook over sociale innovatie, dus nieuwe manieren om over gezondheidszorg na te denken of ze te organiseren. Voor mij is innovatie alles wat ons helpt om dingen anders -én beter- te doen.”

FARIDATH: ““Daar sluit ik me volledig bij aan. In landen zoals het mijne begint innovatie vaak met toegang. Bijvoorbeeld, toegang tot basisdiagnostiek. In vergelijking met Europa of de VS blijven de verschillen enorm. Innovatie betekent voor ons dus: oplossingen vinden die aangepast zijn aan onze context, die voor ons werken. Het SIMBLE-project is daar een concreet voorbeeld van.”

Kun je wat meer vertellen over het SIMBLE-project?

LISELOTTE: “SIMBLE startte in 2021 met Europese financiering om de toegang tot bloedkweekdiagnostiek bij bacteriële infecties te verbeteren. We werkten op twee sporen: enerzijds het testen van vereenvoudigde diagnostische toestellen, anderzijds het opzetten van lokale productie van kweekmedia en bloedkweekflessen in Benin.”

FARIDATH: “We bouwden letterlijk een kleine productie-eenheid in een omgebouwde scheepscontainer! Die is temperatuur- en luchtgecontroleerd, proper en veilig. Binnen produceren we hoogwaardige kweekmedia die voldoen aan ISO-normen. Vroeger waren we volledig afhankelijk van import. Nu kunnen we lokaal produceren en dat is een enorme stap vooruit.”

Liselotte Hardy op het ITG

Wat leerden jullie uit het werken in zowel België als Benin?

FARIDATH: “Het was echt een openbaring om te zien hoe verschillend de omstandigheden kunnen zijn. In België testten we de bloedkweekflessen in een gecontroleerde laboratoriumomgeving. Maar in Benin, in echte werkomstandigheden met verschillende verpleegkundigen en technici, kregen we verrassende resultaten. Daaruit bleek dat technologie niet alleen in theorie moet werken, maar vooral in de praktijk.”

LISELOTTE: “Helemaal juist. Innovatie draait niet om perfecte labresultaten, maar om wat werkt in de realiteit. Dáár begint echte impact.”

Wat beschouwen jullie als het grootste succes van het project?

LISELOTTE: “Dat het project financiëring kreeg was op zich al een succes want implementatieonderzoek wordt niet altijd als spannend gezien. In een volgende fase hopen we de methodes te kunnen invoeren in verschillende laboratoria in andere landen.”

FARIDATH: “Voor SIMBLE had ik nooit gedacht dat we zelf bloedkweken konden produceren. Dit project heeft deuren geopend waarvan velen dachten dat ze gesloten waren. Het veranderde ons denkbeeld over wat mogelijk is.”

half_width__bactinsight-blood-culture-bottle

Bloedkweekfles

Hoe werd SIMBLE onthaald buiten de onderzoeksgemeenschap?

LISELOTTE: “We sloten het project af met een stakeholdermeeting in Cotonou, met nationale en internationale deelnemers waaronder het Beninse ministerie van Volksgezondheid en de Belgische ambassade. De reacties waren overweldigend positief. Soms schuilt succes niet in publicaties of data, maar in bewustmaking: aantonen dat eenvoudige, contextgerichte oplossingen wereldwijd relevant kunnen zijn.”

Wat brengt de toekomst?

LISELOTTE: “We willen het containergebaseerde productiemodel uitbreiden naar andere landen en de diagnostische technologieën verder ontwikkelen die binnen SIMBLE getest werden zoals het groeidetectietoestel en de lenzenvrije microscoop. Deze en andere tools, waaronder een diagnostische app, worden voorgesteld tijdens de demosessie op het colloquium. We willen laten zien welke innovaties zich op het terrein daadwerkelijk afspelen.”

FARIDATH: “En hopelijk inspireren we anderen. Kleinschalige conferenties zoals het ITG Colloquium bieden echt ruimte om te verbinden. Dat is wat we willen: mensen ontmoeten, ideeën uitwisselen en misschien nieuwe deuren openen — in ons hoofd én in de praktijk.”

Spread the word! Deel dit artikel op