23 september 2024 Artikels

Nieuwe geavanceerde laboratoria banen de weg voor immunologisch onderzoek

Onze recent geopende klinische en experimentele immunologielaboratoria helpen ons om onderzoek en onderwijs in menselijke en vectorimmunologie te verbeteren.

Predoc Janne Wouters isoleert perifere mononucleaire bloedcellen (PBMC) van studiedeelnemers

Het ITG heeft zich over de jaren heen bewezen als een wereldwijd expertisecentrum op het gebied van opkomende infectieziekten en epidemische paraatheid. Dit bleek uit onze rol in de bestrijding van de COVID-19-pandemie en, recenter, de mpox-uitbraken in Centraal-Afrika en België. Mondiale gezondheidscrises onderstrepen het belang van immunologisch onderzoek, dat zich richt op belangrijke vragen op het gebied van diagnostiek en therapieën.

Strategische investeringen zijn noodzakelijk om voorop te blijven in wetenschap en onderwijs. Onze immunologielaboratoria waren toe aan vernieuwing om aan moderne normen te voldoen. Dankzij financiering van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) van de Vlaamse Overheid konden we het vorige immunologielaboratorium renoveren en ruimte creëren voor twee nieuwe onderzoekslaboratoria. De vernieuwde ruimte stelt onze Diensten Klinische Immunologie en Experimentele Immunologie, onder leiding van dr. Wim Adriaensen en dr. Maria Luísa Simões, in staat om baanbrekend onderzoek op het gebied van patiënt- en vectorimmunologie te verrichten en ondersteunen.

Anke van Hul bedient de ImmunoSpot-scanner

De menselijke immuunrespons op uitdagende en opkomende ziekteverwekkers

Hoe reageert het menselijke immuunsysteem op complexe eencellige parasieten en nieuw opkomende ziekteverwekkers of pathogenen? Kunnen we de specifieke immuunreacties vinden die bescherming bieden tegen ziekten, zodat we ons daarop kunnen richten voor vaccins, behandelingen of diagnostiek? Dat zijn de belangrijkste uitdagingen voor onze Dienst Klinische Immunologie. Dr. Wim Adriaensen en zijn team bestuderen een breed scala aan onderzoeksgebieden, waaronder een nieuwe benadering van vaccinontwikkeling voor organismen die zich binnen cellen verbergen (bijvoorbeeld leishmaniasis), hoe huidafdrukken bijdragen aan de werking van vaccins en bescherming bieden tegen ziekten die door insecten worden overgedragen, en de evaluatie van dringende boostervaccinatieschema's tegen ebola om optimale bescherming te garanderen bij uitbraken.

Door het uitvoeren en ondersteunen van talloze klinische onderzoeken en studies, heeft de Dienst Klinische Immunologie een brede expertise ontwikkeld in de technieken voor menselijke immunosurveillance, die worden onderwezen in de nieuwe cursussen over patiëntimmunomonitoring (PIM I en PIM II). Het gerenoveerde laboratorium, met vergelijkbare laboratoria in meerdere van onze partnerlanden, biedt een ruime en optimale omgeving om de benodigde analytische onderzoeksprocedures te ontwerpen en over te dragen aan onze partnerinstellingen en PIM-deelnemers.

Deel van Klinische Immunologie, onder leiding van dr. Wim Adriaensen (rechts)

Experimentele Immunologie, onder leiding van dr. Maria Luísa Simões (midden, derde van rechts)

De strijd tegen malaria: vectorimmuniteit en genetische strategieën

Malaria, veroorzaakt door Plasmodium-parasieten die worden overgebracht door Anopheles-muggen, blijft een wereldwijde bedreiging voor de gezondheid. Ondanks eerdere en huidige inspanningen zijn er nog steeds nieuwe strategieën nodig om deze verwoestende ziekte te bestrijden. Hoewel muggen geen adaptieve immuunsystemen hebben, dat specifieke reacties ontwikkelt nadat er contact was met ziekteverwekkers, speelt hun aangeboren immuunsysteem, dat direct op elke ziekteverwekker reageert zonder dat er eerder contact was, een cruciale rol in het beheersen van infecties door ziekteverwekkers, waaronder de malariaparasiet. Recente doorbraken in genetisch onderzoek naar Anopheles-muggen hebben de focus verschoven naar de aangeboren immuniteitsfactoren van de mug voor de ontwikkeling van genetische strategieën voor malariabestrijding.

Dr. Maria Luísa Simões is een van de toonaangevende wetenschappers in dit onderzoeksdomein. Nature lichtte haar werk uit in 2023. Bij het ITG zetten zij en haar recent opgerichte team zich in om te onderzoeken hoe biotische en abiotische (levende en niet-levende) factoren — zoals ziekteverwekkers en klimaatverandering — de immuunresponsen van Anopheles-muggen beïnvloeden en hoe deze kennis kan worden ingezet om malaria-overdracht te beheersen. Onze Dienst Experimentele Immunologie is de enige in België die zich toespitst op de aangeboren immuniteit van malariavectoren. Het nieuw gerenoveerde en ruime laboratorium stelt dr. Simões in staat om haar onderzoeksactiviteiten en haar team uit te breiden en studenten en gastonderzoekers te verwelkomen.

Senior onderzoeker Odin Goovaerts bedient de nieuwe Cytoflex LX flowcytometer

Sterkere capaciteit en samenwerking dankzij geavanceerde apparatuur

De nieuwe laboratoria voorzien onze immunologiediensten van geavanceerde faciliteiten, inclusief verbeterde luchtkwaliteit, uitgebreide Biosafety level (BSL) 2-capaciteit en efficiëntere workflows. De renovaties leggen een sterke basis voor de toekomstige groei van beide immunologiediensten. Bovendien bevordert de integratie van de twee diensten in een gedeelde ruimte de uitwisseling van ideeën en kennis, en helpt het de (fysieke) barrières tussen onze afdelingen Biomedische Wetenschappen en Klinische Wetenschappen af te breken. “Omdat immunologie een transversaal thema is binnen veel diensten van het ITG, wilden we een centrale faciliteit creëren met geavanceerde celbeeldvormingsapparatuur om de studie van veel pathogenen te ondersteunen en het toegankelijker te maken voor veel andere gebruikers, zowel binnen het ITG als daarbuiten,” legt dr. Adriaensen uit.

Naast de verbeterde basisapparatuur werd een grotere en meer geavanceerde flowcytometer geïnstalleerd ter vervanging van het verouderde model. De nieuwe CytoFlex LX kan meer dan twintig parameters tegelijkertijd op individuele cellen meten, met plannen om de mogelijkheden verder uit te breiden door in de nabije toekomst een celsorteerder toe te voegen. Deze investering maakt het laboratorium toekomstbestendig en opent unieke mogelijkheden voor celisolatie en karakterisering van pathogenen die BSL-2-veiligheid vereisen.

De opening van de nieuwe laboratoria is een belangrijke mijlpaal in onze toewijding om immunologisch onderzoek en onderwijs te verbeteren. Met ultramoderne apparatuur en een collaboratieve onderzoeksomgeving zijn we goed gepositioneerd om de meest dringende wereldwijde gezondheidsuitdagingen aan te pakken, van malaria tot opkomende infectieziekten. Terwijl zowel de Klinische als de Experimentele Immunologiedienst hun onderzoek versterken, blijven we ons verder inzetten om de grenzen van de wetenschap te verleggen en wereldwijde gezondheid te verbeteren.

Nieuwsgierig naar meer? Bekijk de video en neem een kijkje in onze nieuwe laboratoria!

Spread the word! Deel dit artikel op