Overzicht stories
Artikels

Perceptieverschuivingen op het 60ste ITG-colloquium

Dr. Helen Anyasi van FHI 360 schrijft over haar ervaring op het 60ste ITM Colloquium van 9-10 oktober 2019.
8b6a0077
Ik had vooropgezette ideeën over wat ik kon verwachten op het 60ste Colloquium van het Instituut voor Tropische Geneeskunde met als thema 'Connecting the Dots - One Planet, One Health, One Future' in Antwerpen (9-10 oktober). Ik was klaar voor statige toespraken van de Koningin der Belgen en doorgewinterde wereldgezondheidsdeskundigen die de wereldwijde gezondheidsproblematiek toelichtten, zoals de recente VN-bijeenkomst op hoog niveau over de versterking van universele gezondheidszorg voor de minderbedeelden als een belangrijke sleutel, klimaatverandering en gezondheid, innovaties in gezondheidstechnologie, enz.

Dat begreep ik natuurlijk (ik bedoel het was tenslotte een wereldwijde gezondheidsconferentie), maar wat ik niet verwachtte te krijgen was het open, eerlijke en eerlijk gezegd confronterende discours dat op dit platform volgde. Mijn verwachtingen werden ingelost en overtroffen. Dit waren gesprekken waarvan ik niet wist dat ze in dergelijke fora konden worden gevoerd, maar ze waren nodig en nu, aan het einde van de conferentie, zie ik dat dit een goede zaak is en ik zal u vertellen waarom.

Maar eerst wil ik benadrukken dat de eerste twee keynote speakers op dag 1 allebei vrouwen uit het Zuiden waren, dus het was vanaf het begin duidelijk dat er een duidelijke boodschap werd samengesteld en tegen de tijd dat we hen beiden hadden horen spreken, was de boodschap luid en duidelijk. Nafsiah Mboi's, voormalig minister van Volksgezondheid en voormalig ITM  alumna uit Indonesië, liet dit gedenkwaardige citaat vallen: 'Tevredenheid met de status quo is de vijand van wereldgezondheid', gevolgd door de gedurfde en assertieve toespraak van wereldgezondheidsexpert Ngozi Erondu met de titel 'Moe van het tokenisme - naar plaatselijk eigenaarschap en representatief leiderschap in de wereldgezondheid', waarin ze aandrong op een echte samenwerking tussen het Noorden en het Zuiden, met schuldvrije discussies over het verleden en de toekomst van de wereldwijde gezondheidszorg. Ze verklaarde dit alles tegen de achtergrond van het #decolonizeGlobalHealth-debat.

Tegen die tijd waren de deelnemers klaar om zich 'ongemakkelijk' te voelen en in de strijd te stappen, niet alleen omwille van de ontwrichting, maar ook om onszelf uit te dagen, zoals blijkt uit het gesprek dat volgde in een korte vraag-en-antwoord met het publiek, dat deskundig werd geleid door de 'ceremoniemeester' Dalilla Hermans. Er was een serieuze publieksparticipatie met vragen die zowel de sprekers als de luisteraars uitdagen. Dit evolueerde verder tot kleine gesprekscirkels tussen de deelnemers met vragen als deze die opduiken: "Hoe kan ik voorstellen presenteren en echt ingrijpen zonder de 'redders'-complexen en -sentimenten aan te wakkeren?", "Gaat het Zuiden de uitdaging aan die door dit opkomende discours wordt opgeworpen?", "Hoe definiëren we wereldgezondheid als de gezondheid van de hele wereld, in plaats van een code voor tropische ziekten?".

Ik geloof dat dit soort gesprekken het antwoord is op de vraag wat deze bijeenkomst en anderen die het leuk vinden (willen) bereiken. Naast het feit dat het een forum is waar vragen zoals de bovenstaande serieus kunnen worden besproken, zie ik dat het ruimte creëert voor nieuwe categorieën in ons denken op zeer subtiele, bijna onmerkbare wijze. Dit forum richtte zich sterk op mensen die de verbindende punten zijn in de wereldwijde gezondheid. In ons werk dwingt onze dagelijkse toewijding ons om de nadruk te leggen op statistieken en interventies, met een intense focus op voortdurende innovatie. In zijn keynote speech op dag twee zette Chris Seelos van de Stanford University mensen opnieuw centraal door er de nadruk te leggen dat voor innovatie gezond verstand nodig is en kennis van de noden van de mensen, niet zozeer de nieuwste tool. 

Het tijdperk van wetenschappers, artsen, onderzoekers en de academische wereld als pragmatici wordt langzaam maar zeker uitgefaseerd, en terecht. Tot voor kort moesten idealisme en optimisme zorgvuldig worden weggemoffeld om plaats te maken voor de praktische strengheid van de zuivere wetenschap. Die blijven blijkbaar heel belangrijk, maar nu worden we tot meer geroepen. In een keynote op dag twee van het colloquium besprak Koen Peeters hoe het opzij zetten van de lokale context en de wereldwijde standaardisatie van gezondheidsinterventies een soort misleiding en pseudowetenschap creëert. Diana Pou Cirelou heeft vervolgens de zaal tot zwijgen gebracht met haar aangrijpende toespraak waarin ze stelt dat het migratievraagstuk moet worden aangepakt door de mensheid, door onderzoekers aan te sporen om de angst rond migranten die 'ziektedragers' zijn weg te nemen en door er bij wetenschappers op aan te dringen om het onderzoek niet te gebruiken om de leugens rond het vermeende 'pull-effect' van reddingsinspanningen voor illegale migranten te bestrijden. Er was een duidelijke oproep om ons hart en intellect onverschrokken via onze wetenschap te laten doorklinken.

Toen Marc Geenen een nieuw boek over het ITG introduceerde dat momenteel wordt geschreven (in een kort interview met voormalig ITG-communicatiehoofd Roeland Scholtalbers op woensdagmiddag), zei hij iets wat ik diepgaand vond: we hebben charismatische en gepassioneerde mensen nodig die bereid zijn om zichzelf overbodig te maken, zowel in het wereldwijde Noorden als het Zuiden. Dit kwam ook terug in de keynote speech van de directeur van het Africa CDC (eveneens ITG-alumnus), John Nkengasong, die opriep tot mensen die hun eigen verhaal kunnen definiëren en een koers kunnen uitzetten om het te veranderen.

Al met al zal onze weg naar zinvolle vooruitgang worden geplaveid door momenten als deze, waar we door nieuwe overtuigingen worden aangespoord om ons werk te wijden aan het verbinden van de stippen in de richting van een gezondere toekomst.

Link

Spread the word! Deel dit artikel op

Meer stories