Inzicht in antibioticagebruik om antimicrobiële resistentie te bestrijden

De “World Antimicrobial Awareness Week” wil elk jaar opnieuw het bewustzijn van antimicrobiële resistentie wereldwijd vergroten. Bacteriële infecties vormen een groot gevaar voor de gezondheid en resistentie tegen behandelingen en antibiotica bemoeilijkt de vernietiging van deze infecties aanzienlijk, waardoor het risico op een ernstige ziekte of zelfs overlijden toeneemt. Overmatig gebruik en misbruik van antibiotica bij mens, dier en in de landbouw, en een gebrekkige toegang tot schoon water, sanitaire voorzieningen en hygiëne dragen allemaal bij aan de toenemende dreiging van antimicrobiële resistentie (AMR) wereldwijd. Het is dan ook niet verwonderlijk dat antibioticaresistentie hoog op de agenda van het ITG staat.

Onze focus ligt op een multidisciplinaire en interactieve aanpak, in samenwerking met bacteriologen, experten in tropische laboratoriumgeneeskunde, epidemiologen en medisch antropologen. Ons multidisciplinair ‘Bacterial Infections in the Tropics’-team (BIT) monitort lokale bloedbaaninfecties in Cambodja, Burkina Faso, Democratische Republiek Congo (DRC), Benin, Mozambique, Ethiopië en Peru. In een recent gepubliceerde studie in het Journal of Clinical Microbiology and Infection beschrijven onderzoekers het antibioticagebruik van patiënten met aanhoudende koorts in lage- en middeninkomenslanden (LMIC) voordat deze mensen medische zorg zochten in een ziekenhuis. Ze ontdekten dat ‘Watch’-antibiotica op grote schaal gebruikt werden in bepaalde LMIC's, zoals Nepal en Cambodja. De Access/Watch/Reserve (AWaRe) Classification Database (2019) van de Wereldgezondheidsorganisatie definieert in de ‘Watch’-groep klinisch belangrijke antibiotica die potentieel een hogere bacteriële resistentie veroorzaken, en prioriteit verdienen in antibiotica-toezicht- en monitoringprogramma's.

Deze studie leverde informatie voor ander lopend ITG-onderzoek dat het antibioticagebruik bij de bevolking van de DRC en Burkina Faso bestudeert en vergelijkt met het gebruik in ziekenhuizen. Dit onderzoek is een samenwerking tussen het ITG en het Institut National pour la Recherche Biomedicale (INRB), het Centre de Recherche en Santé de Kimpese (CRSK), en de Clinical Research Unit of Nanoro (CRUN). Factoren zoals het gebrek aan financiële middelen of de nabijheid van ziekenhuizen maken dat mensen in het Zuiden eerst kiezen voor zelfmedicatie alvorens formele zorg te zoeken. Privé-apotheken en -klinieken spelen een belangrijke rol want bieden gemakkelijk toegankelijke zorg in gemeenschappen waar de toegang tot antibiotica niet gereguleerd is. Via kwalitatief en kwantitatief onderzoek, interviews in de gemeenschap en grootschalige bevolkingsonderzoeken, trachten de onderzoekers te achterhalen welke factoren het antibioticagebruik sturen en welke medicijnen er in de diverse settings worden gebruikt. Het uiteindelijke doel is te achterhalen hoe men best het antibioticagebruik kan optimaliseren om een verdere toename van AMR te voorkomen.

AMR is niet enkel een intensief onderzoeksthema, het maakt ook deel uit van het academische curriculum van het ITG, meer bepaald via de cursus Hospital-based Interventions to Contain Antibiotic Resistance in Low-resource Settings (AIM), een specifiek leertraject waarin antibioticabeheer, infectiepreventie en -bestrijding en microbiologische bewaking in een ziekenhuisomgeving ruim aan bod komen. Al deze thema’s zijn nauw verbonden met de belangrijkste componenten van een succesvolle inperking van antibioticaresistentie. De AIM-cursus draagt in grote mate bij tot de wereldwijde verspreiding van nieuwe kennis voor gezondheidswerkers.

Indien u meer informatie wenst over AMR, neem dan deel aan de Twitter chat ’How can we improve awareness for Antimicrobial Resistance in Africa?’ met ITG-onderzoeker Sien Ombelet, op zaterdag 21 november, 19.30 – 20.30 uur East African Time (EAT), met hashtags #AfricaWAAW en # WAAW2020. De chat wordt georganiseerd door de regionale tripartiete organisatie Afrika (FAO, OIE, WHO), UNEP, Africa Centres for Disease Controle and Prevention (Africa CDC) en African Union Inter-African Bureau for Animal Resources (AU-IBAR).

Meer over BIT

Tussen 2015 en 2020 ondersteunde en stimuleerde het Baillet Latour Fondst het ITG-onderzoek naar bacteriële infecties in de tropen (BIT). Een aantal van deze verwaarloosde infecties had onevenredig zware gevolgen voor ontwikkelingslanden. Het speerpuntonderzoek wordt uitgevoerd in het laboratorium, het ziekenhuis en op het terrein. Het BIT-team verrichtte niet enkel pionierswerk bij het identificeren van beste praktijken voor klinische bacteriologie in lage-inkomenslanden, maar leverde ook baanbrekend werk in samenwerking met internationale toponderzoekscentra en ITG-partners in het Zuiden, bij de studie van antibioticaresistentie in ontwikkelingslanden. Ten slotte onderzocht het team de reservoir- en transmissieroutes van Salmonella typhi in Cambodja en non-typhoidale Salmonella in Sub-Sahara-Afrika.