ITG-wetenschappers vinden tijgermuggeneitjes in België

Afgelopen zomer ontdekten wetenschappers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) eitjes van de tijgermug op een snelwegparking nabij Aische-en-Refail in Namen. Steeds vaker bereikt de exotische tijgermug ons land via snelwegen vanuit Frankrijk en Duitsland. De tijgermug of Aedes albopictus is al een geruime tijd aan een opmars bezig richting onze contreien. Onderzoekers van het ITG monitoren de tijgermug en andere exotische steekmuggen op risicoplaatsen waar de kans het grootst is dat de muggen ons land binnenkomen.

De tijgermug is een klein en vinnig beestje dat naast pijnlijke steken ook virusziektes zoals dengue, chikungunya en zika kan overdragen. De mug kent haar oorsprong in Zuidoost-Azië maar veroverde intussen Europa en Amerika dankzij het wereldwijde transport van goederen, de klimaatopwarming en haar goede aanpassingsvermogen. De tijgermug wint steeds meer terrein in Europa en beperkt zich niet meer tot de zuidelijke regio’s. Ze heeft zich ook kunnen vestigen in het midden van Frankrijk en Duitsland. De tijgermug bereikt ons land nu niet meer enkel door goederenimport via vliegverkeer maar ook via snelwegen vanuit onze buurlanden.

“We controleerden deze zomer vier snelwegparkings en op één parking vonden we al eitjes van de tijgermug. Het is belangrijk dat we deze nieuwe importplaatsen goed monitoren. Het zal veel moeilijker zijn om de tijgermuggen te lokaliseren in ons land als ze meereizen via autoverkeer vanuit Duitsland en Frankrijk, dan loopt de verspreiding via de grote snelwegen naar de steden en gemeentes waar mensen wonen,” vertelt dr. Isra Deblauwe.

De tijgermug werd deze zomer ook aan snelwegen in Nederland, vlakbij de Belgische grens, gespot. De ITG-onderzoekers controleerden twee extra snelwegparkings langs dezelfde snelwegen net voor de Nederlandse grens op tijgermuggen maar daar werd niks gevonden.

“Voorlopig heeft de tijgermug zich nog niet gevestigd in België en spotten we de tijgermug sporadisch in ons land. Al duikt de tijgermug wel steeds vaker en op meerdere plaatsen op. In 2017 hebben we een  grootschalig exotische muggenmonitoringsproject opgestart, en sinds 2018  hebben we ieder jaar tijgermuggen gevonden in ons land. De kans is reëel dat de tijgermug zich op termijn zal kunnen vestigen in België. Als we op tijd in kaart kunnen brengen waar de exotische steekmuggen voorkomen, kunnen we ze beter bestrijden en hun vestiging in ons land zo lang mogelijk uitstellen. Ook als de muggen zich hier zouden kunnen vestigen, is het belangrijk om de populaties nauwgezet op te volgen om het risico op een mogelijke overdracht van ziektes te kunnen inschatten,” vertelt dr. Wim Van Bortel.

Het project ‘Monitoring van Exotische Steekmuggen in België’, of kortweg MEMO, loopt gedurende drie jaar (2017 – 2020) en wordt gefinancierd door de Vlaamse, Waalse en Brusselse overheden en de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in het kader van het nationaal samenwerkingsakkoord in de beleidsdomeinen Milieu en Gezondheid (NEHAP). Het ITG voert het project uit in samenwerking met het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), en Barcoding Facility of Organisms and Tissues of Policy Concern (BopCo). Met ondersteuning van Avia-GIS wordt het informatiesysteem VECMAP gebruikt voor de integratie van veld- en laboratoriumgegevens. Telkens na het vinden van tijgermuggen worden de Vlaamse, Waalse en Brusselse overheden zo spoedig mogelijk ingelicht zodat de bestrijding snel kan worden opgestart.

Sinds 2007 monitort het ITG exotische steekmuggen op diverse locaties in België. Het Instituut breidde zijn activiteiten sinds juli 2017 uit binnen het MEMO-project. Dankzij de jarenlange monitoring bouwden ITG-onderzoekers een unieke expertise en dataset op, die de eerste introducties van exotische muggen in ons land nauwkeurig in kaart brengt. Het onderwerp komt vanavond uitgebreid aan bod in de documentaire-reeks Besmet om 21:20 uur op Canvas.